W najnowszym numerze miesięcznika "Twórczość" ukazała się recenzja Afazji polskiej 2 Przemysława Dakowicza. Autorką eseju interpretacyjnego jest Agnieszka Czachowska.
Tekst wydrukowany na łamach "Twórczości" znacząco różni się od tekstu oryginalnego. Skróty zostały wprowadzone bez wiedzy Agnieszki Czachowskiej.
Za zgodą Autorki publikujemy pierwotną wersję recenzji. Na kolorowo zaznaczone zostały fragmenty usunięte przez redakcję miesięcznika "Twórczość".
Agnieszka
Czachowska
„TO
NIC NIE ZNACZY”?
Jest.
Druga część Afazji polskiej. Kolejna część nieskończenie
długiego łańcucha Wielkiej Afazji Polskiej. Coraz wyraźniej to
widać. Tę nieskończoność, ten bezmiar.
O
pierwszej Afazji Dakowicza pisałam w 12 numerze „Twórczości”
z 2015 roku. Przeglądam ten tekst i mam ochotę powtórzyć
wszystko, co dotyczy struktury, zamysłu, genezy i uzasadnienia
powodów pojawienia się tej książki na rynku literackim, a przede
wszystkim – w świadomości polskiej XXI wieku. Ale oczywiście
wszystkiego powtarzać nie będę. Posłużę się jedynie krótkim
przypomnieniem i pewną ideą prezentacji czy też pomysłem na
omówienie.
Przemysław
Dakowicz – poeta i historyk literatury (że wymienię tylko dwa
spośród jego licznych działań i zainteresowań, za to dwa
najważniejsze), a więc Ktoś z Pogranicza Historii i Poezji (krainy
nie do końca „wirtualnej”!) – zaczął pisać Afazję
polską z potrzeby zapełnienia pustego miejsca, które na mapie
naszych dziejów powinien był zająć dwudziestowieczny epos
opiewający to, co nas spotkało w roku 1939 i latach następnych –
aż do dzisiaj, niestety aż do dzisiaj. Powinien był, ale nie
zajął, bo nie powstał. Zapadło milczenie – z początku
narzucone przez zabójców Polski i ich funkcjonariuszy, potem
wywołane dyktatem zwolenników „nowoczesności” i
„postępu”(cokolwiek to znaczy, bo w istocie nie znaczy nic, co
znakomicie zilustrował Mrożek w słynnym
dialogu z „Tanga”*) i
przeciwników męczących anachronizmów, „wywoływania duchów”,
„mielenia” tradycji i w ogóle zajmowania się przeszłością ,
podczas gdy „trzeba z żywymi naprzód iść”… ( a to Adam
Asnyk, ten sam, który napisał także: „(…) nie depczcie
przeszłości ołtarzy”…). Milczenie przeszło następnie w stan
afazji, czyli niemoty, niezdolności mówienia, wywołanej
przedłużającym się kneblowaniem i upływem czasu, w którym
rodziły się pokolenia pozbawione umiejętności opowiadania,
nienauczone ani jego formy, ani treści, skutecznie odcięte od
wzgardzonej i „niepotrzebnej” przeszłości. W rezultacie Polska
– jako idea i społeczeństwo – przypomina niemy kadłub bez
głowy, zachowujący pozory konwulsyjnych odruchów, ale w istocie
martwy. Życie Polski tkwi pod ziemią, gdzie spoczywają (a może
właśnie nie zaznają spoczynku?) Polegli Niezłomni Wyklęci.
Zapomniani. Ale też Przypominani tym Dakowiczowym „wychodzeniem z
milczenia”, upartym drążeniem dziejów, które miały na zawsze
zniknąć z kart naszej historii i zakamarków naszej świadomości.
