Wiersze topoitów na letniej scenie Leśniczówki Pranie

Wiersze Kassa w Czeskim Radio

Český Rozhlas po raz kolejny prezentuje audycję Miloša Doležala poświęconą twórczości Wojciecha Kassa.

Audycji można wysłuchać TUTAJ. 

"Nowy Napis": Jakubowski o pisaniu, krytycy o Jakubowskim

W piątym numerze "Nowego Napisu Co Tydzień" można znaleźć obfitą prezentację dorobku pisarskiego Jarosława Jakubowskiego, głosy krytyków na temat jego twórczości oraz wybór nagrań z udziałem autora Generała.

Z materiałami przygotowanymi przez redaktorów „NNCT“ można się zapoznać TUTAJ.

Wiersze Wojciecha Kassa we francuskojęzycznej antologii

We francuskim wydawnictwie Folle Avoine ukazał się tom Ciel etc lacs. Anthologie de poetes de Varmie-Mazurie (Niebo i jeziora. Antologia poetów Warmii i Mazur). W książce znalazło się po pięć wierszy Erwina Kruka, Kazimierza Brakonieckiego, Alicji Bykowskiej-Salczyńskiej, Tamary Bołdak-Janowskiej, Zbigniewa Chojnowskiego, Marka Barańskiego, Piotra Piaszczyńskiego, Wojciecha Darskiego, Krzysztofa Szatrawskiego, Mirosława Słapika, Marcina Cieleckiego i Wojciecha Kassa.

Wyboru wierszy dokonał Kazimierz Brakoniecki, przetłumaczyła je Frederique Laurent.

Nagroda 'Galernik Sztuki' dla Krzysztofa Kuczkowskiego

Z okazji jubileuszu 40-lecia działalności Galerii Autorskiej Jana Kaji i Jacka Solińskiego, bydgoscy artyści po raz pierwszy przyznali nagrodę artystyczną Galerii Autorskiej. Statuetkę „Galernik Sztuki” wręczyli Krzysztofowi Kuczkowskiemu, poecie, redaktorowi naczelnemu czasopisma literackiego „Topos”. Odtąd nagroda przyznawania będzie cyklicznie, raz w roku. Uroczystość jubileuszowa odbyła się 23 maja br. w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.

W ciągu 40 lat działalności Galerii Autorskiej odbyło się blisko 1000 wystaw, działań, pokazów, instalacji, spektakli teatralnych, koncertów i spotkań. Wydawnictwo Galerii Autorskiej ma na swoim koncie ponad 250, nierzadko unikatowych, publikacji.

Relacja z uroczystości TUTAJ.

Nagroda Literacka Czterech Kolumn dla Artura Nowaczewskiego

25 maja Artur Nowaczewski odebrał Nagrodę Czterech Kolumn za twórczość poetycką.

Nagroda Literacka Czterech Kolumn jest przyznawana poszukiwaczom i odkrywcom, czyli tym, którzy (parafrazując Blaise’a Cendrarsa) mają odwagę iść aż do końca horyzontu, za dzieła poetyckie i prozatorskie (narracyjne i eseistyczne), napisane w języku polskim, tj. za konkretne książki lub za całokształt twórczości. Co pięć lat nagroda przyznawana jest za eseistykę lub felietony. 

Nagroda została zainicjowana w 2000 roku przez historyka sztuki, lotnika, sadownika i pisarza Stanisława Pasternaka.

Jury, składające się zawsze z pięciu osób (czterech pisarzy lub krytyków i jednego czytelnika) zbiera się na posiedzeniach w Lutyni koło Wrocławia w sadzie brzoskwiniowym w cieniu nieistniejących skrzydeł zabytkowego wiatraka lub we Wrocławiu. Od 2013 roku pracom jury w składzie: Barbara Baworowska, Stanisław Pasternak, Ireneusz Staroń i Paulina Subocz-Białek przewodniczy Dorota Heck, a rok później włączyło się w organizację uroczystości wręczenia nagrody Koło Naukowe im. Brunona Schulza.

Laureaci otrzymują Statuetkę Czterech Kolumn oraz symboliczną złotówkę (1 PLN). Nagroda Czterech Kolumn będzie przyznawana wówczas, gdy ukażą się dzieła uznane przez jury za spełniające zasady regulaminu podróży do końca horyzontu.

Poniżej 1. część relacji filmowej z wręczenia nagrody. Dalsze części w portalu Youtube.

Jarosław Jakubowski z nagrodą za "Znaki" i "Generała" na festiwalu Dwa Teatry

Podczas Festiwalu Dwa Teatry w Sopocie Jarosław Jakubowski otrzymał nagrodę za oryginalny tekst dramatyczny dwóch spektakli Teatru Telewizji, Generał i Znaki. 

Więcej informacji oraz krótka rozmowa z dramaturgiem TUTAJ.

Milczewski-Bruno i Kass

Z okazji 40. rocznicy śmierci poety z grudziądzkiego Tarpna, Ryszarda Milczewskiego-Bruno, nakładem Kujawsko-Pomorskiego Centrum Kultury ukazał się okolicznościowy zbiór pięciu wierszy RM-B pt. Kaskader poezji. Utwory wybrał i komentarzem opatrzył Wojciech Kass. Projekt i opracowanie graficzne – Bogna Blachowska i Marcin Wachniak. Publikacja łączy w sobie cechy wysmakowanego estetycznie gadżetu pamiątkowego i bibliofilskiego druku poetyckiego. Składają się na nią karty z wierszami na rewersie i fotograficznymi portretami poety na awersie. 

"Almanach Prowincjonalny": wiersze Kassa i proza Dakowicza

W nowym numerze "Almanachu Prowincjonalnego", pisma literackiego ukazującego się w Raciborzu, opublikowane zostały nowe wiersze Wojciecha Kassa (Spectacula, Klapancje, Dyptyk na koniec 2018 roku, Co kochałem, epigramat, Do żony) oraz proza Na morzu, na lądzie. (Z dobranocek dla Hrabala) Przemysława Dakowicza.

   

"Nowe Książki": Zbigniew Chojnowski o "Tak" Kassa

[źródło: Z. Chojnowski, Powaga poezji, "Nowe Książki" 2019, nr 5]

Wiersze Nowaczewskiego w amerykańskim magazynie literackim

Z wierszami w obu wersjach językowych - polskiej i angielskiej (przeł. Daniel Bourne) - można się zapoznać TUTAJ.

Kolejne recenzje książki "Tak. Trzy eseje o poezji" Kassa

W najnowszym numerze kwartalnika „Fabularie (19/2019) ukazały się kolejne -dwie recenzje tomu Tak. Trzy eseje o poezji Wojciecha Kassa. Każda rzuca odrębne światło na książkę, o której pisać jest niełatwo, gdyż zapisana została językiem gęstym i szczelnym, co w swojej recenzji, zatytułowanej Samotnieje poeta, spostrzega Joanna Chachuła:

„Zastanawiam się czy można mówić o tej książce nie posługując się cytatami? Nie, nasuwają się same, łaszą się, kiedy chcę opisać jakieś zjawisko”. I zauważa „Tak. Trzy eseje o poezji to doskonały przykład, są w tej książce ważne słowa o byciu poetą, pisaniu, odczuwaniu, ale też o pokorze wobec czegoś tak wielkiego i niepojętego, bo czyż nie jest poezja jedną z emanacji Stwórcy? Kass nie ucieka od duchowej sfery życia ludzkiego, przeciwnie sam się w niej zagłębia i zachęca do tego innych. Jednak taki poeta samotnieje, bo dziś w wierszach coraz ważniejsza jest biologia, sprowadzenie człowieka do funkcji ciała, więc słowa nie padają na żyzną glebę. Coraz mniej jest więc tych, którzy mogą i chcą nawiązać rozmowę, dotknąć i spleść własne wątki z tych proponowanych przez Wojciecha Kassa nici. Poeta samotnieje [...]”.

Karolina Sałdecka opatruje swoją recenzję tytułem wymownie diagnozującym Istnienie z zachwycie i strofy dla robotów, a przy okazji zadaje fundamentalne pytania:

„Czy ktoś dziś jeszcze pisze rozprawy o poezji? I czy ktoś je czyta? Czy jesteśmy gotowi poddać się katastrofie, czy wolimy zasypiać umoszczeni wygodnie w swoich strofach? Wojciech Kass piętnuje i wytyka szarość, wyjałowienie, emocjonalną oraz duchową hibernację, jednocześnie zaś poszukuje drogi i walczy z szablonowymi »strofami dla robotów«. Można by rzec, iż Tak. Trzy eseje o poezji to właśnie ten wysiłek i walka, gromadzenie światła dla siebie, dla innych, dla pokoleń, które podejmą pracę przebudzenia, powrotu do ponadczasowej wrażliwości.

»Bądź łagodnym, cierpliwym, pobłażliwym. Puść wolno strofę, puść wolno katastrofę. Twórz własną strofę, która być może doprowadzi ciebie na najwyższy pułap swojej krawędzi, to jest wybaczenia i wyjaśnienia« – radzi poeta. Jest w tych słowach i spokój, i pewność, i ten rodzaj zachwytu nad istnieniem, który zbyt często odchodzi w niepamięć. Dobrze, że ktoś nam jeszcze o tym przypomina”.

Z recenzjami tomu Tak. Trzy eseje o poezji, które zostały opublikowane wcześniej, można się zapoznać TUTAJ.

"Nieodwołalne" - słuchowisko Jakubowskiego w znakomitej obsadzie

14 kwietnia 2019 roku w radiowej Trójce miała miejsce emisja słuchowiska Nieodwołalne Jarosława Jakubowskiego, w którym wystąpili wybitni polscy aktorzy. Niżej materiał informacyjny ze strony Polskiego Radia.

Co byś zrobił, gdybyś się dowiedział, że za dwa dni odbędzie się twój pogrzeb? Oczywiście, parsknąłbyś śmiechem, ale czy po chwili nie zacząłbyś się zastanawiać, jaki w tym wszystkim sens? I dlaczego właśnie Ty?

Słuchowisko "Nieodwołalne" opowiada o człowieku, który do ostatniej chwili wierzy, że to żart. Czy rzeczywiście? A może to największa szansa? Przekonaj się. Posłuchaj - mówi Sebastian Konrad, reżyser spektaklu "Nieodwołalne", który zostanie wyemitowany premierowo w radiowej Trójce w niedzielę 14 kwietnia o godz. 20.05.

Poeta i dramatopisarz Jarosław Jakubowski zaadaptował dla Sceny Teatralnej Trójki swoje opowiadanie pod tytułem "Pogrzeb". Słuchowisku nadał tytuł bardziej uniwersalny - "Nieodwołalne". Reżyserii podjął się aktor - Sebastian Konrad, który główne role powierzył Dorocie Landowskiej i Mariuszowi Bonaszewskiemu. - Wzięli oni zarazem udział w swoistej psychodramie, gdyż grają oni małżeństwo, którym są prywatnie - mówi Barbara Marcinik z radiowej Trójki.

Choć tytuł słuchowiska nie nastraja optymistycznie, jest ono groteskową przypowieścią, a tej towarzyszy "czarny humor". Twórcy podkreślają, że "Nieodwołalne" ma charakter pokoleniowy, ale ma też wymiar uniwersalny.

Słuchowisko ma "obsadę marzeń" - w rolach drugoplanowych zgodzili się wystąpić: Irena Jun, Krzysztof Kowalewski oraz Adam Ferency. Natomiast w roli autorki opracowania muzycznego zadebiutowała na Scenie Teatralnej Trójki Olena Leonenko-Głowacka.

Jarosław Jakubowski - "Nieodwołalne": reżyseria - Sebastian Konrad; opracowanie muzyczne - Olena Leonenko-Głowacka; reżyseria dźwięku - Paweł Szaliński. Występują: Mariusz Bonaszewki, Dorota Landowska, Adam Ferency, Jakub Strach, Krzysztof Kowalewski, Irena Jun, Zbigniew Dziduch, Dariusz Biskupski; opracowanie artystyczne: Barbara Marcinik i Wojciech Dorosz - wydawca.

Dakowicz: wykład o Bonhoefferze i Różewiczu

Wykład wygłoszony 9 kwietnia 2019 roku, w 74. rocznicę śmierci Dietricha Bonhoeffera.
Na nagraniu - od 12 minuty.

Wiersze Wojciecha Kassa w albumie "Malarstwo warmińskiego lasu"

Ukazał się wysmakowany edytorsko album fotografii Henryka Ciruta Malarstwo warmińskiego lasu / La pintura del bosque de Warmia.

Artysta zaprosił do współpracy trzech poetów – Kazimierza Brakonieckiego (Olsztyn), Wojciecha Kassa (Pranie), Stanisława Raginiaka (Grudziądz). Słowo od autora, wstęp, noty biograficzne i wiersze zaprezentowane zostały w dwóch językach, polskim i hiszpańskim; autorką przekładów jest Małgorzata Borkowicz-Morawska z Krakowa.

W albumie znalazły się następujące wiersze Wojciecha Kassa: Do Roberta Walsera – A Robert Walser, Pieśń powiększonego domu – Cancion de la casa aumentada, Przemiany – Cambios, Z Całej jaskrawości swojej niemoty – De todo el fulgor de su silencio, Pieśń obietnicy – El canto de la promesa. W jej wierszu (dla Joanny Ch.) – En su poema.

"Znaki" Jakubowskiego do obejrzenia w sieci

Na stronie Teatru Telewizji dostępna jest już ekranizacja dramatu Jarosława Jakubowskiego Znaki.

Spektakl można obejrzeć TUTAJ.

[Ze strony TVP:]

Do domu Jana, cenionego pisarza, przychodzi nagle nieznany urzędnik państwowy i w uniżony, lecz jednocześnie nie pozostawiający wyboru sposób przedstawia dyrektywę likwidującą polskie znaki diakrytyczne. Jan staje wobec wyboru: albo zgodzi się przyjąć nowe zasady i będzie mógł tworzyć dalej, albo pozostanie wierny ojczystemu językowi, ale przestanie istnieć jako pisarz i w konsekwencji straci stałe źródło dochodu. Tu nie ma miejsca na dyskusje i kompromisy. Trzeba podjąć decyzję ze świadomością, że w każdym wypadku będzie to decyzja zła.

W głównych rolach Przemysław Stippa, Grzegorz Małecki i Marta Ścisłowicz – trójka znamienitych i popularnych aktorów, którzy mierzą się z prowokacyjnym i dającym wiele do myślenia tekstem Jarosława Jakubowskiego. Autor w znakomity sposób szczególnej krytyce poddaje sposób komunikowania się ludzi w dobie dominacji zwięzłych wiadomości cyfrowych.

Autor: Jarosław Jakubowski

Scenariusz i reżyseria: Artur Tyszkiewicz

II reżyser: Sebastian Drożak

Scenografia i kostiumy: Aleksandra Gąsior

Zdjęcia: Piotr Wojtowicz

Muzyka: Borys Kunkiewicz

Obsada: Przemysław Stippa, Grzegorz Małecki, Marta Ścisłowicz oraz Patrycja Kowalewska, Rafał Derkacz, Damian Krajczyk, Karol Wachnik

Dramat Jakubowskiego w Teatrze Telewizji

Emisja: 1. kwietnia 2019 r., g. 21:00. Więcej informacji o spektaklu TUTAJ.
Miłego odbioru!

"Elewator": B. Suwiński o "Tak" Kassa

[źródło: Bartosz Suwiński, Liturgia i snopy.Trzy eseje Wojciecha Kassa, "Elewator" 2019, nr 1]

"Kass to poeta ekstatyczny, szukający kroju i fasonu dla swoich uniesień, kumulujący w oczach widoki, otwarty na to wszystko, co zjawia się w orbicie spojrzeń, zapatrzeń, zadum i zamyśleń. Dobrodziej poetyckiego inwentarza, którego stale mu przybywa. Poezja Kassa karmi się przeszłością, wyrywa godziny ich martwym, opadłym w czasie, maskom. Wyrasta z przekonania, że w wierszach może mieszkać to, co minione, nabierając ciała i formy, z tego, co napiera na chwilę i wyrasta poza teraźniejszość.

[…]

W kończącym esej Pomiędzy strofą a katastrofą fragmencie czytamy: „Bądź łagodnym, cierpliwym, pobłażliwym. Puść wolno strofę, puść wolno katastrofę. Twórz własną strofę, która być może doprowadzi ciebie na najwyższy pułap swojej krawędzi, to jest wyjaśnienia i wybaczenia”. Wiersz ma nas przemienić, uświadomić nędzę własnego „ja”, uczynić trwałym rozbrat z własnym egoizmem, uczyć wciąż pracy na wewnętrznych krosnach, które tkają wzory, cieszące oko świeżością krajobrazu, widokami, przed którymi zasłaniamy oczy. Przeszłość leży za nami jak zmurszała hałda, a poezja wyostrza zmysły, jest drutem elektrycznym, rażonym mrozem, napiętym do granic, na którym ptaki przysiadają na moment, przed odlotem w poszukiwaniu karmników i schronów, zanim rozbiją się o zbity w pięść, grunt.

[…]

Najważniejsza nauka płynąca z esejów Kassa, zapyta ktoś? Ano, poezji nie da się posiąść albo zdobyć, można jedynie próbować ją do siebie przekonać, nakłonić do wspólnej pracy, po której wiersz i człowiek zostają przemienieni, na moment wymieniając się aurą. Przyjmując i oddając dar. Istniejąc dla samego życia. A czasami, czegoś jeszcze, może, więcej. Wyżej i bardziej." [fragment recenzji]

"Akant": B. Siwiec o "Tak" Kassa

[źródło: Batrosz Siwiec, Stukanie w słusznej sprawie, "Akant" 2019, nr 3]

"Książkę Tak. Trzy eseje o poezji czyta się lekko, ale nie jest to lektura „lekka, łatwa i przyjemna”. Wymaga ona pełnej koncentracji. Esencjonalny język ma to do siebie, że czytelnik ma przeważnie tylko jedną szansę na zrozumienie treści. Kass żadnej z poruszanych w książce spraw nie tłumaczy więcej niż trzeba. Narzuca sobie surowy reżim i oczekuje, że czytelnik również przyjmie takie warunki.

Wydaje się, że największą siłą tej eseistyki są kompetencje i pewna precyzja wywodu. Kompetencje, bo współczesny poeta nie może zamykać się tylko w ciasnym gorsecie wiersza, to za mało. Wojciech Kass z sukcesami pisze eseje, dziennik, bardzo aktywnie bierze udział w życiu literackim. Myślę nawet, że mógłby napisać jeszcze jeden esej o tym, że poetą nie jest dziś tylko ten, który wiersze pisze, poeta musi wyjść poza strofę. Ten niebanalny twórca jest dość precyzyjny i daje nam doskonały wywód, co to w ogóle znaczy być poetą, jaką drogę trzeba przejść. Mówi o tym, że poeta zawsze idzie w nieznane, wtedy ma szansę zaistnieć, stąd tak ważna w jego esejach jest tajemnica. Oczywiście, może korzystać z doświadczenia kolegów po piórze, ale na pewnym etapie pozostaje sam. Można nawet sobie wyobrazić poetę, który zabłądził w Puszczy Piskiej, naokoło śnieg, nie ma żadnego telefonu komórkowego, GPS-a, tylko las. Idzie po śladach, ale ślady szybko się kończą, nie ma nic, obok plątaniny możliwości i gęstwiny ścieżek. Wydaje się, że taka sytuacja trudna, ba, kryzysowa, może mu wyjść na dobre, gdyż każdy musi działać na własną rękę i próbować dojść tam, gdzie innym się nawet nie śniło." [fragment recenzji]

Radiowa "Trójka": Wojciech Kudyba o książce "Kamienica"

Rozmowy z red. Mateuszem Matyszkowiczem z cyklu "Trójkowy chuligan literacki" można wysłuchać TUTAJ.